หัวพ่นหมอกเฟิร์น

มารู้จักกับเฟิร์นกัน

เฟิร์นชนิดต่าง ๆ มีถิ่นอาศัยที่หลากหลาย เช่น อาศัยบนภูเขาสูง, พื้นที่ชุ่มชื้น, พื้นที่เปิดโล่ง, ในน้ำ, บนรอยแตกบนหิน, พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีสภาพเป็นกรด เช่น บึง และ หนองน้ำ, หรือ บนต้นไม้เขตร้อน เป็นต้น

การดูแลเฟิร์น

อาการผิดปกติของเฟิร์นส่วนใหญ่เกิดจากการให้น้ำ ถ้าให้น้ำมากเกินทำให้น้ำขัง ดินปลูกแน่นไม่ระบายน้ำ เกิดรากเน่า ใบเน่า ยอดอ่อนไม่คลี่ออก ถ้าเป็นเช่นนี้เราควรลดการให้น้ำลง รดน้ำให้เป็นฝอยจะดีที่สุด และถ้าดินปลูกแน่นเกินไปควรเปลี่ยนดินปลูกเสียใหม่ให้ร่วนโปร่งระบายน้ำได้ดี

ในหน้าแล้งการให้น้ำเฟิร์นควรรดให้เป็นฝอยละเอียดเพื่อเพิ่มความชื้นในบรรยากาศรอบ ๆ ตัวไม่เช่นนั้นใบเฟิร์นจะเหี่ยวแห้ง แต่เฟิร์นบางชนิดจะพักตัวทิ้งใบในหน้าแล้งไม่ควรรดน้ำซึ่งจะทำให้เหง้าของเฟิร์นเน่าได้

การเพิ่มความชื้นให้เฟิร์นทำได้ง่ายๆโดยการติดหัวพ่นหมอกบริเวณที่ปลูกเฟิร์นและมีตั้งเวลาให้พ่นหมอกเป็นช่วงเวลาประมาณครั้งละ 5-10 นาที ส่วนความถี่ในการพ่นหมอกขึ้นอยู่กับชนิดของเฟิร์นและสภาพอากาศที่ปลูกด้วย โดยเฉพาะฤดูร้อนควรจะพ่นบ่อยกว่าปกติเพื่อลดการไหม้ของใบเฟิร์น

สถานที่ปลูกเฟิร์นควรร่มรำไร แดดไม่จัด การระบายอากาศดี ถ้าลักษณะในเฟิร์นสีเขียว แต่ใบเปราะหักง่ายแสดงว่าเฟิร์นได้รับความชื้นมากเกินไป ควรย้ายไปอยู่ในมีระบายอากาศดี

ในเรื่องของแมลงก็เหมือนกับต้นไม้ทั่ว ๆ ไป ที่ต้องมีแมลง หนอน หรือเพลี้ยมากินกันบ้างเป็นธรรมดาของระบบนิเวศน์ ต้องหมั่นดูแลเก็บแมลง หรือหนอนออกซะบ้าง แต่ถ้ามันมีมากมายจริง ๆ ก็ควรใช้ยาฆ่าแมลง ก่อนไปซื้อใช้ก็สังเกตุดูว่าเป็นแมลงชนิดไหนจะได้บอกคนขายได้ถูกต้อง การนำมาใช้ควรทำให้เจือจางกว่าที่ในฉลากบอกไว้ เพราะเฟิร์นค่อนข้างไวกับสารเคมี ไม่เช่นนั้นเฟิร์นของเราอาจตายก่อนแมลง

การขยายพันธุ์ต้นเฟิร์น

การขยายพันธุ์เฟิร์นทำได้หลายวิธี คือ

การเพาะสปอร์

การแยกเหง้า

การชำตา

การเพาะสปอร์

ขั้นแรกให้เก็บสปอร์เสียก่อน ต้องดูจากใบเฟิร์นที่แก่ และแห้ง โดยสังเกตสปอร์จะมีสีน้ำตาลแก่ ตัดใบเฟิร์นเก็บไว้ในซองจดหมาย หรือถุงพลาสติกไว้  เพื่อไว้ป้องกันไม่ให้สปอร์ปลิวไปตามลม สปอร์จะแตกตัวภายใน 1-2 วัน แต่ถ้าไม่อยากรอก็ใช้มีดขูดออกได้เลย หรือใช้ถุงพลาสติกครอบไว้กับใบเลยก็ได้แล้วก็รอจนกว่าสปอร์จะแตกตัวออกหมด แล้วนำไปฆ่าเชื้อก่อนจะนำไปหว่านสปอร์ โดยจะหว่านในรูปของสปอร์แห้ง หรือนำสปอร์ใส่น้ำแล้วฉีดพ่นใส่เครื่องปลูกก็ได้ วัสดุที่ใช้เพาะสปอร์ ใช้ดินเหนียวและควรฆ่าเชื้อเสียก่อนโดยการนำดินไปให้ถูกความร้อน เมื่อได้วัสดุเพาะสปอร์แล้วก็หว่านสปอร์ลงไป หลังจากทำการเพาะสปอร์แล้ว ประมาณ 1 เดือนจะเกิดโพรแทลลัส(Prothallus)เป็นแผ่นบาง ๆ สีเขียวคล้ายรูปหัวใจ จากนั้นแยกโพรแทลลัส(Prothallus) ลงกระถางเพาะชำ แล้วนำใช้ถุงพลาสติกห่อหุ้มไว้ จากนั้นก็อดทนรอจนแตกใบ เมื่อเฟิร์นเกิดใบจริงแล้วควรเปิดปากถุงไว้เล็กน้อย เพื่อให้เฟิร์นคุ้นเคยกับสภาพแวดล้อมภายนอก เมื่อดูว่าโตพอประมาณแล้วก็แยกไปปลูกในกระถาง แล้วควรติดหัวพ่นหมอกไว้เพื่อพ่นหมอกเพิ่มความชื้นในแปลงเพาะเฟิร์น เพื่อให้เฟิร์นโตได้ไว และลดการไหม้ของใบเฟิร์น

การแบ่งกอ แยกเหง้า

เลือกเหง้าเฟิร์นที่มีขนาดสมบูรณ์ ดูว่าเหง้าที่จะตัดต้องพร้อมที่จะเติบโตสร้างใบใหม่ได้ ควรใช้มีดที่คมตัดเหง้าให้ขาดในครั้งเดียว จากนั้นค่อย ๆ แซะเอาเหง้าออกระวังอย่าให้ดินที่หุ้มรากอยู่หลุดร่วง ตัดใบที่แก่ออกบ้างเพื่อลดการคายน้ำ ใช้ยากันเชื้อราทารอยแผลที่ถูกตัด ถ้าไม่มีก็ไม่ต้อง แล้วปลูกได้เลย รดน้ำให้ชุ่ม ใช้เครื่องพ่นหมอกและติดตั้งหัวพ่นหมอกให้เต็มพื้นที่เพาะเฟิร์น โดยควรจะอยู่ในที่ร่มรำไร

การชำตา

เฟิร์นบางชนิดมีตาอยู่บนใบ ทำให้สามารถเกิดเป็นเฟิร์นต้นใหม่ได้เช่นเฟิร์นหางนาคบก เฟิร์นชายผ้าสีดา

เฟิร์นหางหงส์ เป็นต้น เมื่อเกิดใบและรากเฟิร์นแล้วเราสามารถตัดไปปลูกในกระถางเพาะชำได้เลย

เฟิร์นบางชนิดเช่นเฟิร์นใบมะขามทั่วไปมีรากที่เราเรียกกันว่า"ไหล"จะเลื้อยไปตามที่ต่างๆเมื่อพบที่เหมาะสมก็เกิดรากและแตกใบออกมานอกจากนั้นยังมีเฟิร์นอีกบางชนิดที่ขยายพันธุ์ตัวเองโดยที่ก้านใบสามารถเกิดรากและสร้างใบได้เช่นกูดใบเล็กหางนาคบกซึ่งเป็นเฟิร์นก้านดำเฟิร์นจำพวกนี้เมื่อเกิดรากและใบแล้วสามารถแยกไปปลูกได้เลย